Kroatië

De eerste kilometers in Kroatië gaan op en neer over een heerlijk rustige weg. De zon doet net als ons flink zijn best. Bomen geven de nodige schaduw. Ver beneden ons zien we de zee tussen de bomen door schitteren. Op een begraafplaats vullen we onze bidons bij. We eindigen de dag op een kleine camping ten zuiden van Dubrovnik.

De weg naar Dubrovnik is druk. Op enig moment tillen we onze fietsen over de vangrail en bereiken we de kuststad over een rustige weg die niet meer in gebruik is. Dubrovnik is van oudsher een belangrijke schakel met het verre oosten en een rijk verleden door de handel. Door die machtige positie heeft het altijd een autonome status kunnen behouden. Tegenwoordig wordt de stad overspoeld met toeristen. We laten ons met de stroom mensen meevoeren door de oude stad. Eenmaal aan de andere kant van de citadel beginnen we op het hete middaguur aan de lange klim naar de grens met Bosnië en Herzegovina.

Bij de grens maant een Oostenrijkse dame op een gravelbike ons tot stoppen. Voor de tweede keer in twee dagen wordt ons gevraagd of we een binnenband over hebben. Haar partner staat zeven kilometer verderop met een lekke band. Op de Ciro om precies te zijn, de oude spoorlijn naar Mostar. Ik frons mijn wenkbrauwen. Dit is het meest desolate gebied van onze reis. Hoe kun je daar staan zonder een reserve binnenband of een simpel plaksetje?

Een kwartier later treffen we haar partner op één van de spaarzame schaduwplekken. Op het oog is alles piekfijn in orde: een strakke fiets, een modieus felgekleurd fietspakje en een hip petje onder de helm. De fiets is superlicht bepakt met slechts twee kleine achtertassen, met tent en kookgerei. Zijn inschatting was dat één reserveband voor twee fietsen voldoende zou zijn. Die ene binnenband hebben ze gisteren gebruikt. Onze hulp is echter niet meer nodig. Hij heeft een vrachtwagen bereid gevonden om een nieuwe band op te halen. Daar heeft hij geluk mee, want er is nagenoeg geen verkeer op deze route.

Tot Zavala is de voormalige spoorlijn geasfalteerd. Daarna kiezen we voor een stuk gravel van vijf kilometer. Met een lange donkere tunnel waar de vleermuizen in de meerderheid zijn. In de tunnel hangt een pedante geur van de uitwerpselen die grote zachte bulten vormen. Krista had graag een emmer van de mest meegenomen voor de tuin. Na het gravel volgt weer een een stuk asfalt van twintig kilometer.

De weg door de vallei is een waar genot voor de fietser. Heerlijk rustig en mooie vergezichten. In het gebied is hevig gevochten in de laatste oorlog. Veel huizen zijn kapot geschoten en soms gemarkeerd met “mines” of “ok”. Langs de weg staan borden die waarschuwen voor mijnen. Hiervoor waren we reeds gewaarschuwd in onze fietsgids. Op de weg blijven is het devies.

Vlak voor Hutovo is een kunstmatig meer voor irrigatie doeleinden. Een mooie plek om wild te kamperen vernamen we van andere fietsers. De dag erop gaan we verder over gravel. Er is ook een alternatief over asfalt, maar we houden van gravel. In één van de tunnels schuilen we voor een regenbui. Maar de wind blaast de regen hard door de tunnel waardoor we de regenjas alsnog aantrekken.

Heel gelijkmatig hobbelen we omlaag naar Gabela, de afslag naar Mostar. Vanaf daar is het nog veertig kilometer, grotendeels langs een spoorlijn die nog wel in gebruik is. Op enig moment bungelt een voortas van Krista los aan de voorvork. Door het gestuiter over de Ciro is een schroef van een voordrager losgetrild en een andere schroef afgebroken. Met een reserve schroef en tie-wraps weten we het euvel snel te verhelpen.

Om half vier zijn we in Mostar. We maken een rondje door de stad met de beroemde brug. De stad wordt veel bezocht door moslims uit het buitenland. Op een terras doen we ons te goed aan bord met typisch Bosnische gerechten. Tijdens het eten zie ik dat een jonge Roma aan de frametas van Krista frummelt. Al schreeuwend trek ik een sprintje. Het ventje druipt af.

Naar aanleiding van een tip zetten we koers naar Autocamp Blagaj. We worden onthaald met een gratis drankje en baklava. Het is een zwoele avond, we nestelen ons op het terras langs de koele rivier. Volgens onze fietsgids moeten we zowel de witte wijn van de Zilavka druif als de rode wijn van de Blatina druif proberen. Beide wijnen worden op de camping geserveerd, maar ze kunnen ons niet bekoren. Wellicht hadden we niet de beste versie van de wijn.

In Blagaj bezoeken we de volgende ochtend het Derwish huis, een geestelijk huis van een mystiek Soefi broederschap binnen de Islam. Het huis staat bij de bron van de rivier de Buna, één van de krachtigste bronnen in Europa. Het is een trekpleister voor veel moslims. Het water komt vandaag ook uit de hemel, de hele dag lang. Zo komt het dat we doorweekt een burek en appeltaart veroberen bij Cibona in Čapljina. De lekkerste en grootste burek die we hebben gehad op onze reis.

In Metković krijgen we een uitreisstempel van de Bosnische autoriteiten. Een auto met een Servisch kenteken wordt binnenstebuiten gekeerd. Een jong en atletisch ogend stel staat er beteuterd bij te kijken. Zijn dit de pesterijen tussen de verschillende bevolkingsgroepen? We fietsen verder en verwachten even verderop de douane van Kroatië. Maar we staan opeens midden in de bebouwing. Het enige wat we kunnen bedenken is dat beide kantoren onder één dak zitten. Wellicht was het de Kroatische douane die de Servische auto controleerde. En hadden ze geen oog voor ons. We gokken het erop en fietsen verder. Onze volgende grensovergang is in Istrië, naar Slovenië.

In Ploče nemen we de ferry naar Trpanj op het schiereiland ten noorden van Dubrovnik. Bij aankomst regent het pijpenstelen en het is inmiddels donker. We laten het plan om te kamperen varen en vinden een appartement waar we heel hartelijk worden onthaald. De dame in kwestie dirigeert ons de trap op naar binnen met al onze natte spullen (inclusief fietsen) en komt ons na met een dweil.

De volgende ochtend stappen we de trap weer af in onze natte schoenen. We hebben een pittige fietsdag voor de boeg. We willen naar het andere uiteinde van het schiereiland voor de boot naar het eiland Mljet. Het is heerlijk weer en de omgeving is prachtig met mooie vergezichten over zee naar andere eilanden. In een spontane bui kopen we twee flessen wijn bij een wijngoed dat ons wordt aanbevolen. Met een paar rustdagen in het vooruitzicht trappen we dat extra gewicht graag de bergen over.

Vlak voor de ferry belanden we op de Napoleonski put, een grof gravelpad dat in opdracht van Napoleon is aangelegd om het gebied over land te kunnen verdedigen. Napoleon beschikte in de Adriatische Zee namelijk niet over een uitgebreide vloot zoals dat van de Italianen en Britten. Het pad vergt de nodige inspanning en concentratie, maar het blijkt een juweeltje.

Aan het begin van de avond zet de ferry ons af in Sobra op Mljet. Daar wachten ons nog 25 kilometers met 550 hoogtemeters naar de andere kant van het eiland. Onderweg scoren we boodschappen voor de komende dagen. In de buurt van de camping zijn geen winkels. In de klim krijgen we beiden last van hongerklop. We hebben verzuimd om op de ferry iets te eten. Na een lange dag strijken we moe maar voldaan neer op de rustige camping. Mijn schoenen zijn nog klam van de regen van de vorige dag.

Onze camping grenst aan de rand van het nationaal park. De zee is op loopafstand. Het weer is zonnig en warm. Op de camping met mooie schaduwrijke terrassen die alleen voor tenten toegankelijk zijn, brengen we een groot deel van de dag door. We plannen de route voor de laatste twee weken. We schrijven een blog en draaien een was. Op het einde van de dag nemen we een verkoelende duik.

De dag erop stappen we op de fiets naar het nationaal park. Vanaf de camping leidt een gravelweg naar het park. We komen uit bij een informatiepunt middenin het park. Hier informeren we naar wandelroutes. De informatie is beperkt en veel gaat over asfalt. De dame in kwestie wijst ons erop dat er ook een treintje is en er een bootje gaat naar een eiland. Daar lopen we niet erg warm voor. Op haar vraag of we de entreeprijs al hebben voldaan, moeten we ontkennend antwoorden. We zijn oprecht verbaasd als we horen dat een entreeprijs van 25€ per persoon moet worden voldaan. Omdat we toevallig het informatiepunt binnenlopen worden we met deze vraag geconfronteerd. Hoe zit het met al die andere mensen die we hier zien rondlopen? Uiteindelijk besluiten we tot een donatie van 20€ voor het rondje dat we op de fiets hebben gemaakt. Later ontdekken we dat onze route vanaf de camping de officiële ingang van het park omzeilt.

Het park zelf bestaat uit bos met een schilderachtig binnenmeer dat commercieel wordt uitgebuit. Drommen toeristen (veel Amerikanen) worden er met gids rondgeleid. Je kunt er (elektrische) fietsen huren voor een geasfalteerd vlak rondje van een paar kilometer om het water en kano’s voor een rondje erover. Weinig mensen wagen zich met de fiets op de gravelpaden. Het eiland met klooster en kerk is voor de liefhebber zwemmend zelfs eenvoudig te bereiken. Zonnen kan op een paar kleine strandjes langs de baai. We besluiten de dag met overheerlijke verse vis in Polače.

We besluiten tot een extra rustdag. Ana, de sympathieke eigenaresse van de camping, wijst ons een baai aan op de kaart waar we kunnen zwemmen. Op het pad er naartoe trotseren we vele spinnenwebben met kruisspinnen. Hetzelfde overkwam ons op de Napoleonski put waar de webben soms wel twee meter breed waren. Onze gezichten werden hierdoor bedekt met de kleverige draden. Gelukkig maakt een kruisspin in slechts twintig minuten een nieuw web. In de baai zijn we de enigen nadat een Duitse zeilboot het anker licht.

In Pomena vertrekt de dure catamaran naar Korčula, een eiland verderop. De gelijknamige oude stad van Korčula wordt vergeleken met Dubrovnik. Het is veel kleiner, maar ook vele malen gemoedelijker. De bewoners van het eiland beweren dat Marco Polo er is geboren. Het eiland schijnt één van de meest dichtbevolkte eilanden te zijn, maar daar merken we weinig van. Waar we wel veel van merken is de steile klim in de hete middagzon die ons naar de zuidkant van het eiland brengt. Krista rijdt lek waardoor ik met een binnenband terug naar beneden moet. In Vela Luka trakteren we onszelf aan het einde van de dag op een heerlijk ijsje.

Om zes uur ‘s ochtends stappen we aan boord van de ferry die ons drie uur later afzet in Split. Omdat Krista een defect hoortoestel heeft, zoeken we een audicien. Veel winkels blijken gesloten vanwege een nationale feestdag (Dag van de Strijd tegen de Fascisten) die tevens de zomervakantie inluidt. Om half elf sluiten we aan bij een stadstour, samen met een Canadese fietser die we toevallig tegen het lijf lopen. De jonge studente geschiedenis verhaalt levendig met veel zelfspot over de luie Kroatische volksaard.

Weer een stukje wijzer stappen we na het middaguur op de fiets. Krista heeft het zwaar in de klim door de hitte. Aan het einde van de dag worden we culinair volledig in de watten gelegd in het Etno Eco Village in Škopljanci. Voor 17,50€ per persoon hebben we een schaal vol vlees, aardappelen en groente dat op traditionele wijze is gegaard in een houtoven. Dat is inclusief soep, een liter wijn, bier en toetje na. Voor Kroatische begrippen is dit spotgoedkoop, want over het algemeen vinden we Kroatië erg duur in vergelijking met de andere landen op de Balkan. De hartelijkheid van de mensen maakt het nog specialer. We kamperen bij de ouwelui van de uitbaters in de tuin.

Vanwege aanhoudende hitte stappen we de twee volgende dagen om zes uur op de fiets. Mijn lijf heeft daar moeite waardoor ik het vooral de eerste uren erg zwaar heb. Ik moet mijn best doen om Krista bij te houden. Het voordeel is wel dat voor het middaguur al zeventig kilometer op de teller staat. We passeren nationaal park Krka zonder het te bezoeken. We relaxen in de schaduw aan het water bij Skradin.

In de omgeving van Vukšić zien we veel ruïnes. We lezen dat alle huizen in de omgeving doelbewust zijn platgebramd in de oorlog. Rond Benkovac springen honderden kleine padden op de weg. Gezien de duizenden donkere vlekken op de weg vrezen we dat de meeste padden worden doodgereden. De harde noordoosten wind blaast ons in een mum van tijd naar Zadar, het kleinere broertje van de kustplaatsen Dubrovnik en Split. Ten noorden van Zadar vinden we tussen de toeristische complexen een kleine gemoedelijke camping.

Op papier hebben we genoeg tijd om de geplande route te voltooien. Maar we hebben relatief veel gefietst voor ons doen en de komende dagen worden hoge temperaturen voorspeld. Daarom besluiten we een paar extra rustdagen in te lassen. Het is tenslotte vakantie. Ook besluiten we onze tocht in Istrië te vervolgen en boeken een ticket voor de ferry vanuit Zadar. Hierdoor slaan we de eilanden Rab en Cres over.

In Pula pikken we de Eurovelo8 op die langs de kust van het schiereiland naar Triëst loopt. We zijn aangenaam verrast door de vele mooie en rustige gravelwegen. Een deel van de route gaat over de Parenzana, een oude spoorlijn. In en rond de bekende en gezellig drukke kustplaatsen Rovinj, Poreč, Umag en Koper is uiteraard veel en soms lelijk toerisme. Maar het meeste wat we zien stoort ons niet in het bijzonder. Wellicht komt dit omdat allemaal minder erg is dan we op voorhand hadden verwacht.

Voor de kust ligt nationaal park Brijuni, het eiland dat de residentie was van Tito. We besluiten dat we het niet de moeite waard vinden om het te bezoeken. We fietsen een paar uur op met een Duitse naturist. Hij is op weg naar een eiland verderop, waar een naturistencamping is voor €70 per nacht. Het gewicht van zijn bagage is 35 kilogram. Dat is even veel als onze gezamenlijke bagage. Je zou denken dat je als naturist met minder bagage toekunt is mijn eerste gedachte. In Rovinj pauzeren we op een terras aan het water en deelt hij zijn levensverhaal.

Op de mini camping in Funtana spreken we bij vertrek bijna een uur lang met de eigenaar op leeftijd. Het heeft hem vijftien jaar gekost om de vergunning rond te krijgen. Hij vergelijkt de huidige democratie met haar centrale – en vaak corrupte – macht met het tijdperk van Tito waarin de macht meer gedistribueerd was en het volk meer directe zeggenschap had. Als het eropaan kwam had Tito de touwtjes wel in handen, maar blijkbaar hebben veel mensen in die tijd veel vrijheid, betrokkenheid en saamhorigheid ervaren. De grootste winst van Tito was dat hij decennia lang een vreedzame eenheid wist te vormen met de verschillende volkeren. We komen tot de gezamenlijke conclusie dat het kapitalisme kenmerken van moderne slavernij met zich meebrengt. Onder Tito waren de hotels van het volk, al dan niet in de vorm van een coöperatie. Nu zijn veel grote delen van de kust in handen van (buitenlandse) investeerders die de werknemers uitknijpen. Als ik opmerk dat de levensstijl van Tito ook niet bepaald sober was, schieten zijn ogen vuur. Geen kwaad woord over Tito! Zijn betoog is emotioneel. Het raakt hem dat de gewone mens uitgebuit wordt, de sociale voorzieningen afbrokkelen en de kansen voor de nieuwe generatie beperkt zijn. Capabele mensen vertrekken naar het buitenland, terwijl zij juist hier nodig zijn. Zijn afkeer van de grote mogendheden, inclusief de EU, is groot.

Zonder problemen passeren we op de tweede dag de grens met Slovenië. Bij de grens is geen mens te bekennen. Op de derde en laatste fietsdag worden we gewekt door de regen. Het past bij ons melancholisch gevoel over het einde van onze vakantie. Maar eenmaal op de fiets is het gelukkig droog. Vanuit Muggia nemen we de ferry naar Triëst. Het venijn zit em in de staart. Op papier is de klim naar de camping vier kilometer aan tien procent met een maximum van vijfentwintig procent. Ons sterke gevoel zegt dat het gemiddelde een paar procent hoger was.

De volgende ochtend stappen we in Triëst op de Flixbus naar Venetië. Daar hebben nog drie dagen om de stad te verkennen die de Balkan zo lang heeft gedomineerd.

Periode: 12 juni t/m 1 juli 2023

Route: volgt (zie ook Strava)

Periode: 12 juni t/m 1 juli 2023
Afstand: 996 kilometer
Geklommen: 9.427 meter